«یک روز با دکتر بهمن مقصودلو، یک گزارش»
Posted by By ifvc at 8 July, at 14 : 54 PM Print
— مهدی مرعشی
ایدهی برنامه «یک روز با بهمن مقصودلو» سپتامبر گذشته در جشنواره فیلم مونترال و هنگام اولین نمایش جهانی فیلم عباس کیارستمی: یک گزارش پیدا شد. این ایده که بشود نشست و چند فیلم از دکتر بهمن مقصودلو را همراه با خود او در یک روز دید، کاری که کمتر شده و اگر میشد فرصت خوبی بود برای همه. ایده را که مطرح کردم آقای مقصودلو همچون همیشه با روی خوش پذیرفت و قبول کرد یک روز را به مونترال بیاید، فیلمهایش را نمایش بدهد و همراه با مخاطبانش باشد. مجریان و حامیان برنامه چند ماهی را دویدند و تلاش کردند تا همه چیز در خور و شایسته پیش برود.
دکتر مقصودلو سالها در زمینهی سینما فعالیت کرده منتقد، نویسنده، پژوهشگر سینمایی، تهیهکننده و فیلم ساز است و بیش از ۴۰ سال است که در عرصه سینمای جهانی فعالیت دارد. او فارغالتحصیل فوق لیسانس مطالعات سینما از دانشگاه نیویورک و دکترا از دانشگاه کلمبیا است. مقصودلو عضو انجمن قلم آمریکا هم هست و در نیویورک زندگی می کند.
کتاب «سینمای ایران» او در سال 1987 توسط دانشگاه نیویورک منتشر شده و اولین کتاب به زبان انگلیسی در مورد تاریخ سینمای ایران است که توجه جهانیان را به سینمای ایران جلب کرده. از کتاب های دیگر دکتر مقصودلو میتوان «این سوی ذهن، آن سوی مردمک» و «آزادی و عشق در سینما» را نام برد و همینطور کتاب «علف: ماجراهای شگفت و ناگفته» که سرگذشت سه آمریکایی (سازندگان فیلم کینگ گنک) است که در سال 1924 به ایران رفتند و فیلم مستند فوقالعادهای بنام علف ساختند که توسط پارامونت در سال 1925 به نمایش در آمد.
اجراکنندگان این برنامه «رادیو اینجا مونترال» و «کافهلیت» بودند و تنها پشتیبان این کار هم نشریهی «هفته» بود با همراهی مرکز ایرانشناسی دانشگاه کنکوردیا. برنامه روز پنجم آوریل در سالن سینما دو سو دانشگاه کنکوردیا با نمایش فیلم «احمد محمود، نویسندهی انسانگرا» برگزار شد و با نمایش فیلم «ایران درودی، نقاش لحظات اثیری» ادامه پیدا کرد. در این دو فیلم مقصودلو زندگی دو هنرمند سرشناس ایران را به تصویر میکشد.
بعدازظهر به نمایش فیلم «اردشیر محصص، هنرمند سرکش» اختصاص داشت، هنرمندی که با طرحها و کاریکاتورهای خود جهانی شد. آخرین فیلم این برنامه نمایش فیلم «علف، مبارزهی یک ملت برای ادامهی حیات» بود. قبل از نمایش فیلم دکتر مقصودلو به توضیح در مورد اهمیت این فیلم و کارنامهی سازندگان آمریکایی آن پرداخت و ضمن اشاره به کتاب خود: «فیلم علف: داستانهای شگفت وناگفته» مقدمهای بر این فیلم ارائه کرد. بعد همزمان با نمایش فیلم دکتر مقصودلو به توضیح بر روی صحنههای فیلم پرداخت. پس از نمایش فیلم جلسهی پرسش و پاسخ برگزار شد و حاضران پرسشهای خود را با این کارگردان، تهیهکننده و منتقد و مورخ سینما مطرح کردند.
بهمن مقصودلو ضمن اشاره به پرژههای در دست ساخت خود (سینمای ایران: ریشهها و دکتر محمد مصدق) از مشکلات کار سخن گفت و اینکه این پروژهها صرفاً با اتکا به منابع مالی فردی در دست ساخت است.
در شرایطی که دولتها به هنر اهتمام ندارند و قدر فرهنگ و هنرمند را از دریچهی تنگ ایدئولوژی خود میبینند و دایره میکشند و تنها «خودی»ها را به درون میبرند، کسی که میخواهد هنرمندان مملکت خود را معرفی کند و هنرشان را در گسترهای عمومی بشناساند با کاری سخت دشوار روبهروست و بهمن مقصودلو کسی است که سختی این کار را پذیرفته و از هر فرصتی برای شناساندن هنر و فرهگ سرزمین مادری خود استفاده میکند. او بعد از مشکلاتی که بر سر تهیهی فیلم «شاملوَ شاعر بزرگ آزادی» پیش آمد ترجیح داده خود سازندهی فیلمهای خود در زمینهی هنرمندان ایرانی باشد. نکتهی مهمتر اینکه او از هنرمندانی فیلم میسازد که آنها را «میشناسد»، برای همین است که حسی که از پرده به بیننده منتقل میشود زنده و عمیق است.
در پایان مراسم دکتر مقصودلو کتابها و فیلمهای خود را برای علاقهمندان امضا کرد.
این برنامه فرصت مغتنمی بود برای همهی هنردوستان ساکن مونترال تا در یک روز شاهد چهار فیلم باشند و از آن مهمتر فقط با «حضور» خود از کاری ارزشمند حمایت کنند. کاری که بی آن بخش بزرگی از فرهنگ ما در سایهی تنگنظریها میماند و از یاد میرود. با آنکه نمایش فیلمها رایگان بودَ تبلیغات خوبی صورت گرفته بود بخصوص در فضای مجازی و برنامه در روز تعطیل برگزار شده بود تعداد صندلیهای خالی کم نبود! با این همه دکتر مقصودلو میگفت که همین تعداد علاقهمند هم غنیمت است. راستش را بخواهید در کشوری که تعداد جمعیتش از هشتاد میلیون فراتر رفته اما تیراژ کتاب در آن بین از هزار تا هزار و پانصد جلد بالاتر نمیرود شاید توقع بیهودهای باشد انتظار جمعیتی بیشتر. با این همه ما برگزرکنندگان این برنامه و شاید خود دکتر مقصودلو که از نیویورک تا مونترال را رانندگی کرده بود تا در هوای سرد بهاری در جمع ما باشد بیشتر از این نمیخواستیم. همین تعداد علاقهمند که با جدیت میآیند و با دقت فیلم میبینند و هنرمند خود را به چالش میکشند، نشان از زنده ماندن هدفی دارند که همهی ما برای آن تلاش میکنیم. تا زمانی که حتی یک مخاطب هست هنر ادامه مییابد. من به نوبهی خودم دست تمام دوستانی را که در این مراسم حضور داشتند و با جدیت برنامه را دنبال کردند صمیمانه میفشارم و منتظر دوستان دیگر در برنامههای دیگر میمانیم. ما خسته نمیشویم. روزی بخشی از زندگی هر ایرانی به هنر و فرهنگ اختصاص خواهد داشت. روزی که ما باشیم یا نباشیم!
از بهمن مقصودلو منتشر شده است:
انگلیسی:
Grass: Untold Stories, Mazda Publishers, 2009 (Foreword by Kevin Brownlow)
International Short Film Festival: Independent Films on Iran, catalogue, Editor: Ziba Foundation, New York, 2007
Iranian Cinema: Near Eastern Studies, New York University, 1987
Foreword by Andrew Sarris (out of print)
فارسی:
– فیلم “علف” : داستانهای شگفت وناگفته ، انتشارات هرمس ، تهران، 1389
– احمد شاملو: بزرگ شاعر آزادی، فیلمنامه (فارسی/انگلیسی)، شرکت کتاب – لوس آنجلس، 1387
– آزادی و عشق درسینما ، انتشارات معین ، 1382
– این سوی ذهن، آن سوی مردمک ، انتشارات نیلا ، 1378 (نایاب)
– 333 چهرۀ درخشان (باعلیرضا تبریزی)، سه جلد، امیرکبیر، 1345 (نایاب)
– اطلاعات عمومی (باعلیرضا تبریزی و حمید همتی)، انتشارات اندیشه، 1343)نایاب)
به کوشش همین نویسنده منتشر شده است:
– ویژه سینما و تئاتر شماره یک ، انتشارات بابک ، 1351 (نایاب)
– ویژه سینما و تئاتر شماره 2 و 3، انتشارات بابک، 1351 (نایاب)
– ویژه سینما وتئاتر شماره 4 : وسترن ، انتشارات بابک، 1352 (نایاب )
– ویژه سینماوتئاتر شماره 5 انتشارات بابک ، 1352 (نایاب )
– ویژه سینما وتئاترشماره 6: نقد فیلم در ایران ، انتشارات بابک ،1352 (نایاب)
– ویژه سینما وتئاترشماره 5 و6، انتشارات بابک، 1353 ( نایاب)
– هفتمین هنر(انتشارات طهوری، 1354 (نایاب)
– بهمن مقصودلو بخاطر ویراستاری وانتشار سری کتابهای “ویژه سینما وتأتر” دربهمن ماه 1353 (1975) برنده جایزه ادبی فروغ فرخزاد گردید.
ازهمین نویسنده منتشر می شود:
– شعر، زندگی و مرگ در سینما: نگاهی به سینمای جان فورد، هوارد هاکز و آلفرد هیچکاک
– گزیدۀ مقالات ویژه سینما و تئاتر در یک جلد
– سینمای امیر نادری، فیلمنامه “منهاتان به روایت ارقام”: چگونه فیلم ساخته شد (به زبانهای فارسی و انگلیسی)
بهمن مقصودلو: فیلم شناسی
1 – اردشیر محصص و صورتک هایش (نویسنده / کارگردان ، تهیه کننده ، فیلم مستند کوتاه ، ایران ، 1972)*
2 – خواستگاران (بازیگر، فیلم بلند، آمریکا، 1988)*
3 – منهاتن به روایت ارقام (تهیه کننده مالی، فیلم بلند، آمریکا، 1993)*
4- هفت خدمتکار (تهیه کننده، فیلم بلند، آلمان/آمریکا، 1996)*
5- زندگی در مه (تهیه کننده مالی، فیلم مستند کوتاه ، ایران/ آمریکا، 1998)*
6- احمد شاملو: بزرگ شاعر آزادی (تهیه کننده ، فیلم مستند بلند، ایران/ آمریکا، 1999)*
7- راز بهشت (تهیه کننده ، فیلم بلند، آمریکا ، 1999)
8- تعزیه به روایت دیگر (تهیه کننده مالی ، فیلم مستند بلند، ایران/ آمریکا، 2001)
9- خاموشی دریا (تهیه کننده /تهیه کننده مالی، فیلم بلند، ایران/ آمریکا ، 2003)*
10-احمد محمود: نویسنده انسانگرا (کارگردان / تهیه کننده، فیلم مستند بلند، ایران / آمریکا، 2004)*
11- آنسوی دیوار شکسته ( تهیه کننده، فیلم داستانی کوتاه، ایران/ آمریکا، 2006)
12- اسموکینگ (تهیه کننده ، فیلم کوتاه داستانی ، آلمان / آمریکا، 2007)
13- آسودم (تهیه کننده، فیلم بلند، آلمان / آمریکا ، 2007)
14- ایران درودی: نقاش لحظات اثیری (کارگردان/ تهیه کننده، مستند بلند، ایران / فرانسه / آمریکا،2010)*
15- اردشیرمحصص: هنرمند سرکش (نویسنده/ کارگردان/ تهیه کننده، مستند بلند، ایران/آمریکا، 2012)*
16- عباس کیارستمی: یک گزارش (نویسنده/ کارگردان/ تهیه کننده، مستند بلند، ایران/آمریکا/فرانسه، 2013)
این فیلم نخستین فیلم ازسری تاریخ سینما ایران: در جستجوی ریشه ها است.
فیلم های در دست ادیت:
17- فرخ غفاری (فیلم ساز/ ایران شناس) در مرحله ی ادیت.
18- ناصر ملک مطیعی (بازیگر) در مرحله ی ادیت.
19 – اسماعیل خوئی
20- زندگی و میراث دکترمحمد مصدق ( کارگردان/ تهیه کننده، فیلم بلند مستند در حال تهیه، ایران / آمریکا)
21 – فیلم گاو: دریک قدمی یک شاهکار
—————————–
* دی وی دی این فیلمها در بازار موجود است.